പാകിസ്ഥാന് വൻ തിരിച്ചടി: ബലൂചിസ്ഥാൻ സ്വാതന്ത്ര്യം പ്രഖ്യാപിച്ചു

പാകിസ്ഥാന്റെ തെക്കുപടിഞ്ഞാറൻ മരുഭൂമിയിൽ, ബലൂചിസ്ഥാൻ എന്ന വിശാലമായ പ്രവിശ്യയിൽ, ഒരു വിപ്ലവം ശക്തി പ്രാപിക്കുകയാണ്. ബലൂച് ലിബറേഷൻ ആർമി (ബിഎൽഎ) നയിക്കുന്ന ഈ സമരം, പാകിസ്ഥാൻ സൈന്യത്തിന്റെ അടിത്തറയെ തകർത്തുകൊണ്ട്, സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ കൊടുങ്കാറ്റായി മാറിയിരിക്കുന്നു. 2025 മെയ് 6-ന് ബോലാനിലും കെച്ചിലും നടന്ന ബിഎൽഎയുടെ രണ്ട് സ്ഫോടനാത്മക ആക്രമണങ്ങൾ, 14 പാക് സൈനികരുടെ ജീവൻ അപഹരിച്ചു, ലോകശ്രദ്ധയെ ഈ പ്രദേശത്തേക്ക് ആകർഷിച്ചു. കേരളത്തിന്റെ പകുതിയോളം ജനസംഖ്യയും, എന്നാൽ പത്തിരട്ടി വലുപ്പവുമുള്ള ഈ പ്രവിശ്യ, എന്തുകൊണ്ടാണ് പാകിസ്ഥാന്റെ ഭരണകൂടത്തെ വിറപ്പിക്കുന്നത്? ഈ വിപ്ലവത്തിന്റെ കഥ പരിശോധിക്കാം.

ബലൂചിസ്ഥാൻ: ഒരു ഭൂമിശാസ്ത്രപരവും സാംസ്കാരികവുമായ അവലോകനം

പാകിസ്ഥാന്റെ മൊത്തം ഭൂവിസ്തൃതിയുടെ 44% ഉൾക്കൊള്ളുന്ന ബലൂചിസ്ഥാൻ, രാജ്യത്തെ ഏറ്റവും വലിയ പ്രവിശ്യയാണ്. എന്നാൽ, ഇവിടെ താമസിക്കുന്നത് വെറും 5% ജനസംഖ്യ മാത്രം—ഏകദേശം 1.5 കോടി ആളുകൾ, കേരളത്തിന്റെ ജനസംഖ്യയുടെ (3.5 കോടി) പകുതിയോളം. 347,190 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ വിസ്തൃതിയുള്ള ഈ പ്രദേശം, കേരളത്തിന്റെ (38,863 ച.കി.മീ.) പത്തിരട്ടിയോളം വലുപ്പമുള്ളതാണ്. പ്രധാനമായും ബലൂച് സുന്നി ഗോത്രവർഗ്ഗങ്ങൾ വസിക്കുന്ന ഈ മേഖല, പാകിസ്ഥാൻ, ഇറാൻ, അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ എന്നീ മൂന്ന് രാജ്യങ്ങളിലായി വ്യാപിച്ചു കിടക്കുന്നു. സിസ്താൻ-ബലൂചിസ്ഥാൻ (ഇറാൻ), നിമ്റോസ് (അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ) എന്നിവയാണ് മറ്റ് ഭാഗങ്ങൾ.

ധാതുസമ്പത്തിന്റെ കലവറയാണ് ബലൂചിസ്ഥാൻ. സ്വർണം, ചെമ്പ്, പ്രകൃതിവാതകം, കൽക്കരി തുടങ്ങിയ വിഭവങ്ങൾ ഇവിടെ സമൃദ്ധമായുണ്ട്. എന്നാൽ, ഈ സമ്പത്ത് പ്രാദേശിക ജനതയ്ക്ക് ഗുണം ചെയ്യുന്നില്ലെന്ന ആരോപണമാണ് വിപ്ലവത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനം. ഗ്വാദർ തുറമുഖം പോലുള്ള ചൈന-പാകിസ്ഥാൻ സാമ്പത്തിക ഇടനാഴി (CPEC) പദ്ധതികൾ, ബലൂച് ജനതയെ ഒഴിവാക്കി വിദേശ ശക്തികൾക്ക് ലാഭം നൽകുന്നുവെന്നാണ് ബിഎൽഎയുടെ വാദം.

ബിഎൽഎ: സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ തീവ്രവാദികളോ, വിമോചകരോ?

2000-ന്റെ തുടക്കത്തിൽ രൂപീകൃതമായ ബലൂച് ലിബറേഷൻ ആർമി, 1970-കളിലെ സ്വതന്ത്ര ബലൂചിസ്ഥാൻ പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ ആശയപരമായ പിൻഗാമിയാണ്. 1947-ലെ പാകിസ്ഥാൻ രൂപീകരണത്തിന്റെ തുടക്കം മുതൽ ബലൂച് ജനതയ്ക്കിടയിൽ വിഘടനവാദ വികാരങ്ങൾ നിലനിന്നിരുന്നു. സ്വതന്ത്ര ഗ്രേറ്റർ ബലൂചിസ്ഥാൻ—പാകിസ്ഥാൻ, ഇറാൻ, അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ എന്നിവിടങ്ങളിലെ ബലൂച് മേഖലകൾ ഒന്നിപ്പിച്ച് ഒരു രാഷ്ട്രം—എന്നതാണ് ബിഎൽഎയുടെ ലക്ഷ്യം.

2025 മെയ് 6-ന് ബോലാനിലെ മാച്ച് ഷോർഖണ്ഡ് പ്രദേശത്ത്, ബിഎൽഎയുടെ സ്പെഷ്യൽ ടാക്ടിക്കൽ ഓപ്പറേഷൻസ് സ്ക്വാഡ് (STOS) ഒരു പാക് സൈനിക വാഹനവ്യൂഹത്തിന് നേരെ റിമോട്ട്-കൺട്രോൾഡ് ഐഇഡി (ഇംപ്രൊവൈസ്ഡ് എക്സ്പ്ലോസീവ് ഡിവൈസ്) ആക്രമണം നടത്തി. സ്പെഷ്യൽ ഓപ്പറേഷൻസ് കമാൻഡർ താരിഖ് ഇമ്രാനും സുബേദാർ ഉമർ ഫാറൂഖും ഉൾപ്പെടെ 12 സൈനികർ കൊല്ലപ്പെട്ടു. രണ്ടാമത്തെ ആക്രമണം കെച്ചിലെ കുലാഗ് ടിഗ്രാൻ മേഖലയിൽ, പാക് സൈന്യത്തിന്റെ ബോംബ് നിർവീര്യവൽക്കരണ സംഘത്തെ ലക്ഷ്യമിട്ടായിരുന്നു, ഇതിൽ 2 സൈനികർ കൊല്ലപ്പെട്ടു.

ബിഎൽഎയുടെ വക്താവ് ജീയന്ദ് ബലൂച്, പാക് സൈന്യത്തെ “അധിനിവേശ ശക്തി” എന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ച്, ഇത്തരം ആക്രമണങ്ങൾ “സ്വാതന്ത്ര്യസമരത്തിന്റെ ഭാഗമായി തുടരും” എന്ന് പ്രഖ്യാപിച്ചു. 2025 മാർച്ച് 11-ന് ബോലാനിൽ ജാഫർ എക്സ്പ്രസ് ട്രെയിൻ ഹൈജാക്ക് ചെയ്ത് 380 യാത്രക്കാരെ ബന്ദികളാക്കിയ സംഭവവും ബിഎൽഎ ഏറ്റെടുത്തിരുന്നു, ഇത് 31 പേരുടെ മരണത്തിന് ഇടയാക്കി.

വിപ്ലവത്തിന്റെ വേര്: ചൂഷണവും അനീതിയും

ബലൂചിസ്ഥാന്റെ ധാതുസമ്പത്ത് പാക് ഭരണകൂടവും വിദേശ ശക്തികളും—പ്രത്യേകിച്ച് ചൈന—ചൂഷണം ചെയ്യുന്നുവെന്നാണ് ബലൂച് ജനതയുടെ പ്രധാന പരാതി. ഗ്വാദർ തുറമുഖം, റeko ഡiq ചെമ്പ്-സ്വർണ ഖനികൾ തുടങ്ങിയ പദ്ധതികൾ പ്രാദേശിക ജനതയ്ക്ക് തൊഴിലോ സമ്പത്തോ നൽകുന്നില്ല. പകരം, ദാരിദ്ര്യം, വിദ്യാഭ്യാസക്കുറവ്, ആരോഗ്യസംരക്ഷണത്തിന്റെ അപര്യാപ്തത എന്നിവ ബലൂചിസ്ഥാനെ വേട്ടയാടുന്നു.

നിർബന്ധിത തിരോധാനങ്ങൾ (enforced disappearances) പാക് സൈന്യം ബലൂച് പ്രവർത്തകർക്കെതിരെ നടത്തുന്നുവെന്ന ആരോപണവും ശക്തമാണ്. മനുഷ്യാവകാശ ലംഘനങ്ങൾ, നിയമവിരുദ്ധ കൊലപാതകങ്ങൾ, സാംസ്കാരിക അടിച്ചമർത്തൽ എന്നിവ വിപ്ലവത്തിന് ആക്കം കൂട്ടി. 2009-ൽ, ബിഎൽഎ നേതാവ് ബ്രഹ്മദാഗ് ഖാൻ ബുഗ്തി (പാകിസ്ഥാൻ ആരോപിക്കുന്ന ബിഎൽഎ നേതാവ്), ബലൂചികളല്ലാത്തവരെ—പ്രത്യേകിച്ച് പഞ്ചാബികളെ—ലക്ഷ്യമിട്ട് ആക്രമണങ്ങൾ ആരംഭിക്കാൻ ആഹ്വാനം ചെയ്തു. ഇത് 500-ലധികം പേരുടെ മരണത്തിന് കാരണമായി.

ബിഎൽഎയുടെ തന്ത്രവും അന്താരാഷ്ട്ര പ്രത്യാഘാതങ്ങളും

2004-ൽ ബലൂചിസ്ഥാന്റെ സ്വയംനിർണയാവകാശത്തിനായി ബിഎൽഎ പാകിസ്ഥാനെതിരെ പോരാട്ടം തുടങ്ങി. റിമോട്ട്-കൺട്രോൾഡ് ഐഇഡി, ആത്മഹത്യാ ബോംബാക്രമണങ്ങൾ, നേരിട്ടുള്ള വെടിവയ്പ് എന്നിവ ഉപയോഗിച്ച്, സൈനിക-സിവിലിയൻ ലക്ഷ്യങ്ങൾക്കെതിരെ ആക്രമണങ്ങൾ നടത്തുന്നു. 2019-ലെ ഗ്വാദർ പേൾ കോണ്ടിനെന്റൽ ഹോട്ടൽ ആക്രമണം, ചൈനീസ് പൗരന്മാരെ ലക്ഷ്യമിട്ടതാണ്. 2025 മാർച്ച് 2-ന്, ബിഎൽഎയുടെ മജീദ് ബ്രിഗേഡിലെ വനിതാ ആത്മഹത്യാ ബോംബർ ബനുക് മഹികൻ ബലൂച്, കലാത്തിൽ ഒരു ഫ്രണ്ടിയർ കോർപ്സ് വാഹനത്തിന് നേരെ ആക്രമണം നടത്തി, ഒരു സൈനികനെ കൊല്ലുകയും മൂന്ന് പേർക്ക് പരിക്കേൽപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു.

പാകിസ്ഥാൻ, ചൈന, ഇറാൻ, യുകെ, യുഎസ്, യൂറോപ്യൻ യൂണിയൻ എന്നിവ ബിഎൽഎയെ ഭീകരസംഘടനയായി പ്രഖ്യാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. എന്നാൽ, ബലൂച് ജനത ഇവരെ സ്വാതന്ത്ര്യസമര സേനാനികളായാണ് കാണുന്നത്. ഇന്ത്യയുമായുള്ള ബന്ധം വിവാദപരമാണ്; പാകിസ്ഥാൻ, ബിഎൽഎയ്ക്ക് ഇന്ത്യ പിന്തുണ നൽകുന്നുവെന്ന് ആരോപിക്കുന്നു, എന്നാൽ ഇന്ത്യ ഇത് നിഷേധിക്കുന്നു.

ബലൂച് ജനതയുടെ മതേതര സ്വത്വം

പരമ്പരാഗതമായി മതേതര നിലപാട് സ്വീകരിക്കുന്ന ബലൂച് ജനത, തെഹ്‌രീക്-ഇ-താലിബാൻ പാകിസ്ഥാൻ (ടിടിപി) പോലുള്ള തീവ്രവാദ സംഘടനകളുമായി സഹകരിക്കുന്നില്ല. ബലൂച് ദേശീയത, മതത്തിനപ്പ Gandhi-inspired നിന്റെ മതേതരത്വം ബലൂച് ജനതയുടെ പ്രധാന ആവശ്യമായിരുന്നു. സ്വതന്ത്ര ബലൂചിസ്ഥാൻ സൃഷ്ടിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ, ബലൂച് ലിബറേഷൻ ആർമി (ബിഎൽഎ) 2004-ൽ പാകിസ്ഥാനെതിരെ സായുധ പോരാട്ടം ആരംഭിച്ചു. 2025-ലെ സമീപകാല ആക്രമണങ്ങൾ, 14 പാക് സൈനികർ കൊല്ലപ്പെട്ട സംഭവം ഉൾപ്പെടെ, ഈ പോരാട്ടത്തിന്റെ തീവ്രത വെളിവാക്കുന്നു.